Budowa domu sposobem gospodarczym – jak się do tego zabrać

Droga do własnego domu bywa często długa, kręta i wyboista. Można do niego dojść dwoma najczęściej stosowanymi sposobami, decydując się na jego budowę z pomocą wynajętego wykonawcy, zazwyczaj korzystając z usług firmy budowlanej lub wykonując wszystkie prace we własnym zakresie tzw. sposobem gospodarczym. Tą metodą powstaje w naszym kraju około 50 procent wszystkich domów, co pozwala przede wszystkim uzyskać znaczne oszczędności kosztów ich budowy.

Budowa systemem gospodarczym – na czym polega

Pojęcie takiej budowy można w bardzo prosty sposób zdefiniować i polega ona na własnoręcznym wykonaniu większości prac i zatrudnianiu fachowców jedynie do bardziej skomplikowanych zadań. Będzie tego wymagało np. przygotowanie konstrukcji więźby dachowej czy zamontowanie instalacji kanalizacyjnej razem z pojemnym szambem, w sytuacji, gdy nie można skorzystać ze zbiorczego systemu odprowadzania ścieków. Powiedzmy sobie szczerze, że każdy z nas jest w pewnym zakresie złotą rączką i ma ambicje zrobienia czegoś samodzielnie, więc dlaczego nie wykorzystać takich cennych umiejętności i samemu nie zorganizować wszystkich etapów budowy takich jak:

• załatwienie niezbędnych formalności, pozwoleń czy podłączenia mediów,
• zakup i transport potrzebnych materiałów,
• nadzór nad całością budowy.

Decydując się na takie rozwiązanie, trzeba również trzymać się ściśle opracowanego wcześniej planu, który pozwoli w miarę bezproblemowo przejść przez kolejne etapy. Da również konkretne wymierne oszczędności, na których przecież najbardziej nam zależy, sięgające w przypadku samych materiałów budowlanych od 5 do nawet 20 procent, w zależności, w jakiej cenie uda nam się je kupić. Na całej budowie powinniśmy zaoszczędzić niemal tyle samo, zwłaszcza na najdroższych kosztach robocizny.

Etap 1 – przygotowanie dokładnego kosztorysu budowy

Właśnie z powodu planowanych oszczędności tak ważne jest przygotowanie dokładnego kosztorysu budowy, czym niestety również będziemy musieli zająć się samodzielnie. Trzeba więc w tym celu zdobyć odpowiednią wiedzę i znaleźć potrzebne informacje o:

• aktualnych cenach materiałów budowlanych. Warto porównać ofertę wielu firm oraz sklepów i spośród nich wybrać najkorzystniejszą. Dobrze jest też od razu nabyć materiały w ilościach hurtowych, zabezpieczających np. postawienie całej konstrukcji ścian, a większość sprzedawców daje w takim przypadku korzystne rabaty,
• kosztach załatwienia wszystkich zezwoleń, przyłączy wody, prądu i gazu, w których trzeba również uwzględnić potrzebne przewody, rury, złączki i inny osprzęt, czy wspomniane szambo betonowe,
• cenniku usług specjalistów, których trzeba będzie wynająć do niektórych prac,
• opłatach za nadzór budowlany, bez którego nie mamy co nawet myśleć o rozpoczęciu budowy i który musi nad nią czuwać od momentu wbicia pierwszej łopaty, aż po ostatnie roboty wykończeniowe.

Tych wszystkich obliczeń możemy łatwo dokonać, korzystając z jednego z dostępnych w sieci kalkulatorów budowlanych, gdzie wpisujemy wszystkie posiadane dane, nie zaznaczamy opcji kosztów robocizny i w ten sposób otrzymujemy w miarę dokładny wynik. Pamiętajmy również o uwzględnieniu w obliczeniach dodatkowych elementów małej architektury, budynków gospodarczych, altany czy pojemnego garażu. Takie wyliczenia są ponadto niezbędne, jeśli będziemy ubiegali się o kredyt hipoteczny na budowę i trzeba je dołączyć do składanego wniosku.

Etap 2 – wybór właściwego projektu budynku

Zanim zaczniemy przygotowywać wykopy pod fundamenty, musimy jeszcze przystosować zakupioną wcześniej działkę budowlaną i dopasować do niej projekt naszego przyszłego domu. Pierwsze, co powinniśmy zrobić, to zapoznać się z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, nazywanym w skrócie MPZP, określającego warunki zabudowy na danym terenie, dostępnego zazwyczaj w najbliższym Urzędzie Miasta lub Gminy, w wydziale architektury. Taki plan określa między innymi:

• dopuszczalną wysokość budynku,
• jego wygląd, bryłę i kąty nachylenia jego dachu,
• odległości, w jakich trzeba zlokalizować go od granic działki,
• rodzaj materiałów, które możemy wykorzystać do budowy.

Dopiero na podstawie takich informacji można wybrać projekt budynku, spełniający wszystkie stawiane przez MPZP wymagania. Jego bryła nie powinna być też zbyt skomplikowana, pełna załamań, dodatkowych balkoników, czy trudnej do wykonania konstrukcji dachu. W ten sposób utrudniamy sobie zadanie i w rezultacie może się okazać, że przez to znacznie przekroczyliśmy zakładany budżet. Lepiej więc wybierać domy o prostej bryle, najczęściej spotykanym, dwuspadowym dachu i o standardowym rozmiarze okien i drzwi.

Budowa systemem gospodarczym – wady takiego rozwiązania

Mimo że pierwsze dwa etapy prac, czyli sporządzenie kosztorysu i wybór odpowiedniego projektu zgodnego z wytycznymi MPZP, da się załatwić w miarę szybko, to jednak decydując się na budowę systemem gospodarczym, powinniśmy poznać także istotne wady takiego rozwiązania. Może się bowiem po kilku miesiącach okazać, że porwaliśmy się z motyką na słońce, nasz dom nie powstaje w tempie, jakiego oczekiwaliśmy, a jakość wykonania fundamentów czy ścian nośnych, także stawia wiele do życzenia. Najczęściej wytykane wady i jednocześnie problemy, na które możemy się natknąć to:

• nadmierne rozciągnięcie budowy w czasie, spowodowane głównie niewłaściwą organizacją pracy, przez co postawienie domu metodą gospodarczą może zająć nawet kilka lat,
• konieczność zdobycia niezbędnej wiedzy oraz umiejętności, bez których łatwo popełnić błędy zarówno takie, które da się usunąć np. krzywe ściany czy źle zamontowane drzwi, ale również te rzutujące na stabilność oraz wytrzymałość całego budynku, takie jak źle zrobione fundamenty. Wielu prac nie można również wykonać osobiście bez odpowiednich uprawnień, jakie posiadają wykwalifikowani elektrycy i hydraulicy, czy inni fachowcy dokonujący np. montażu instalacji wodnej, czy wykończenia tak istotnych pomieszczeń, jak kuchnia oraz łazienka,
• duża ilość własnego czasu, naszego i innych członków rodziny, jaki trzeba poświęcić, co może kolidować z innymi równie ważnymi obowiązkami, przede wszystkim pracą zawodową, niezbędną przecież do pokrycia kosztów całej inwestycji w sytuacji, kiedy nie bierzemy na nią kredytu,
• osobista odpowiedzialność za każdy etap robót, począwszy od wyboru projektu czy materiałów budowlanych aż po ostatnie prace wykończeniowe,
• problem z całkowitym ostatecznym oszacowaniem kosztów budowy, mimo dokonania w miarę dokładnych obliczeń. Nie da się po prostu przewidzieć wszystkiego i może się niestety zdarzyć, że w wyniku błędów czy niskiej jakości materiału, jakąś część domu trzeba będzie zrobić od nowa.